نحله در شرع و قانون چیست؟
نحله در شرع و قانون، به طور کلی در قانون برای نقش ها و وضعیت های مختلف حقوق و تکالیف متفاوتی در نظر گرفته شده است. یکی از مهم ترین نقش های تعریف شده در جامعه نقش همسر و زن و شوهر است. همانطور که زوجین (زن و شوهر) نسبت به یکدیگر چه در طول زندگی مشترک و چه در زمان بروز اختلافات و تصمیم برای جدایی تکالیفی دارند، حقوقی هم برای آن ها در نظر گرفته شده است.
یکی از حقوقی که برای زن براساس قانون ما در نظر گرفته شده است، نحله نام دارد. احتمالا این اصطلاح برای شما نا آشنا بوده و کمتر با آن سر و کار داشته اید. نحله در واقع یک حق مالی است که بر عهده شوهر قرار دارد و تنها در شرایط خاصی به زن تعلق می گیرد. در ادامه به توضیحاتی در خصوص تعریف نحله و نحوه تعلق این حق به زن می پردازیم.
انحصار وراثت و مدارک لازم جهت اخذ آن
نحله در شرع و قانون به چه معناست
همانطور که گفته شد نحله یکی از حقوق مالی زن بوده که به بر عهده شوهر قرار دارد. نحله در لغت به معنی بخشش است و مستند شرعی آن آیه چهارم سوره نساء می باشد. البته این حق، تنها از منظر شرعی معتبر نبوده و قانون گذار نیز آن را معتبر می داند.
با توجه به بند ب ماده 6 قانون اصلاح مقررات مربوط به طلاق، زمانی که امکان تعیین اجرت المثل برای زوجه به دلیلی فراهم نباشد، با توجه به مدت زمان زندگی مشترک و کارهایی که زن در طول زندگی انجام داده است، مبلغی به عنوان نحله برای او در نظر گرفته می شود.
نحله با توجه به وسع مالی شوهر تعیین شده و قاضی به صلاح دید خود مبلغ آن را مشخص می کند، بنابراین نیازی به نظر کارشناس رسمی دادگستری برای تعیین نحله نیست. یکی از شروط بسیار مهمی که در رابطه با استحقاق زن برای دریافت نحله وجود دارد، آن است که باید مرد دادخواست طلاق داده و برای این دادخواست عذر موجهی وجود نداشته باشد.
به بیان ساده تر، اولا در زمان زندگی مشترک نحله به زوجه تعلق نمی گیرد و این حق صرفا مربوط به زمانی است که مرد تقاضای طلاق داده باشد. ثانیا اگر زن از انجام وظایف زناشویی کوتاهی کرده و هر دلیل دیگری که از منظر دادگاه برای طلاق موجه محسوب شود، دیگر نحله به زن تعلق نمی گیرد.
تفاوت ها و شباهت های نحله و اجرت المثل
اولین نکته ای که باید قبل از بیان شباهت ها و تفاوت های این دو مفهوم بیان کنیم آن است که تنها زمانی نحله به زن تعلق می گیرد که امکان تعلق گرفتن اجرت المثل وجود نداشته باشد. بنابراین در صورتی که اجرت المثل به زن تعلق گرفته باشد، دیگر نوبت به پرداخت نحله نمی رسد.
اولین تفاوت اجرت المثل و نحله در تعریف این دو مفهوم می باشد، باید گفت اجرت المثل در واقع حق الزحمه کارهایی است که زن در منزل شوهرش انجام داده اما وظیفه ای در خصوص انجام آن ها نداشته است. در این حالت زن مستحق دریافت اجرت المثل می باشد مگر آنکه قصد انجام رایگان این کارها را داشته باشد که اثبات این موضوع بر عهده شوهر است.
اما نحله همانطور که آن را تعریف کردیم در واقع یک بخشش از جانب شوهر بوده و لازم نیست حتما زن بابت دریافت آن کاری انجام داده باشد، به نوعی این یک بخشش بلاعوض است. از جمله شباهت های این دو مفهوم آن است که در زمان طلاق از طرف مرد و بدون عذر موجه به زن تعلق می گیرد. شباهت دیگر آن است که قبل از اجرای صیغه طلاق می توان نسبت به دریافت این حقوق اقدام کرد و لازم نیست که بعد از طلاق پرداخت شود.
تفاوت آن ها در آن است که اجرت المثل را کارشناس تعیین می کند در صورتی که برای تعیین نحله نیازی به نظر کارشناس نبوده و قاضی با توجه به وسع مالی زوج و سال های زندگی مقدار آن را تعیین می کند.
قطعا شما هم می دانید که حق طلاق متعلق به شوهر است که احکام و آثار خاصی بر آن بار می شود. در واقع مرد برای طلاق دادن همسر خود نمی تواند راسا به دفاتر ثبت ازدواج و طلاق مراجعه کند بلکه باید ابتدا دادخواست طلاق خود را در دادگاه مطرح کرده و حکم عدم امکان سازش بگیرد. در این حالت برای زن حقوق خاصی در نظر گرفته می شود که یکی از آن ها نحله می باشد. با مطالعه مقاله ذیل می توانید از این حقوق اطلاع پیدا کنید.
سوالات متداول
1- ✔️ نحله چیست ؟
✔️ نحله یکی از حقوق مالی است که در صورتی که به زنی اجرت المثل تعلق نگرفته و مرد متقاضی طلاق باشد به او تعلق می گیرد که توضیحات کامل در خصوص آن در مقاله آورده شده است.
2- ✔️ قاضی برای تعیین میزان نحله به چه نکاتی توجه می کند ؟
✔️ قاضی برای تعیین میزان نحله به دو نکته مهم توجه می کند اول آنکه وسع مالی شوهر چقدر است و نکته دوم آنکه زوجین چند سال با یکدیگر زندگی کرده اند که جزئیات مربوط به آن در مقاله آمده است.
3- ✔️ آیا امکان دریافت نحله و اجرت المثل به صورت همزمان وجود دارد ؟
✔️ خیر، نحله تنها در صورتی به زوجه تعلق می گیرد که اجرت المثل به او تعلق نگرفته باشد که تعریف اجرت المثل و وجوه شباهت و تفاوت آن با نحله در مقاله صورت گرفته است.