انواع مالیات در ایران کدام است
انواع مالیات در ایران امروزه همه ما تا با مشکل مالیات درگیر نشده باشیم معنای از مالیات و دلیل پرداخت آن به دولت را نمی توانیم درک کنیم. در خصوص مالیات باید گفت مبلغی است که دولت طبق قانون مؤظف است برای تأمین هزینه های عمومی خود از همه اشخاص حقیقی و حقوقی دریافت کند. مالیات که مهم ترین منبع درآمد دولت است معمولا از درآمد و دارایی افراد کم می شود.
مالیات ها برخی به طور محسوس است مانند مالیات بردرآمد و برخی نامحسوس مثل مالیات برای مصرف کنندگان که در این صورت به دو نوع تقسیم می شوند.
1- مالیات مستقیم
مالیات علاوه بر اینکه یک نوع هزینه اجتماعی برای تمدن کشور است که شهروندان به خاطر اداره امور جامعه، می پردازند ابزار اصلی دولت در جهت گیری نظام اقتصادی محسوب می شود. مالیات های مستقیم جزو مالیات بر ثروت-درآمد تلقی می شوند اشخاص با توجه به میزان ثروت- درآمد خود آن را محاسبه و پرداخت می کنند. مالیات مستقیم در یک دسته بندی کلی به دو بخش مالیات بردارایی و مالیات بردرآمد تقسیم بندی می شود.
- مالیات بر دارایی
مالیاتی که در آن پایه و منبع مالیاتی را ثروت یا دارایی تشکیل می دهد مالیات بردارایی است. به بیانی دیگر مالیات بردارایی بر آن چیزی که شخص مالک از قبل به دست آورده و یا به او ارث رسیده باشد تعلق می گیرد. مالیات بر دارایی در کل به عنوان مکانیزیمی برای تعدیل ثروت به کار گرفته می شود و بیشتر در جامعه ای کاربرد دارد که اختلاف بالایی در دارایی و ثروت افراد آن جامعه وجود داشته باشد. مالیات بر دارایی بر طبق قانون شامل مالیات بر ارث و مالیات حق تمبر است که هر کدام به طور کامل در مطالب بعدی توضیح داده خواهد شد.
- مالیات بر ارث
هر گاه در اثر مرگ فردی اموالی از متوفی باقی بماند به شرح مذکور در ماده 17 قانون مالیات های مستقیم مشمول مالیات می شود. اموالی که طبق ماده 19 قانون مالیات های مستقیم مشمول مالیات بر ارث هستند عبارتند از: تمامی اموال متوفی در ایران یا خارج از ایران اعم از منقول و غیر منقول و مطالبات قابل وصول و حقوق مالی بعد از کم شدن هزینه کفن و دفن در حدود عرف و عادت و واجبات مالی و عبادی در حدود قوانین شرعی و دیون محقق متوفی.
- مالیات حق تمبر
نیاز صدور پروانه کسب هر عضو، پرداخت مالیات حق تمبر، مطابق مفاد بند 11 ماده 46 است که مبلغ آن برای صدور پروانه کسب 100 هزار ریال و برای تمدید 50000 هزار ریال است و این مبلغ طی فیش مالیاتی که توسط مسئول مربوطه در اتحادیه در اختیار قرار می گیرد باید به حساب خزانه دولت در یکی از شعب بانک ملی واریز گردد. در صورت تخلف طبق ماده 51 ق.م.م علاوه بر پرداخت اصل مبلغ باید دوبرابر آن را به عنوان جریمه پرداخت نماید.
- مالیات بر درآمد
مالیات بردرآمد نوعی از مالیات است که توسط دولت بر اشخاص اعمال می گردد و بسته به درآمد پرداخت کننده مالیات متغیر است.
- مالیات بر درآمد مشاغل
افرادی که صاحب شغل هستند به این معنی که خودشان شخاص دارای فعالیت اقتصادی می باشند.
- مالیات بر درآمد حقوق
پرداخت مالیات بارزترین هدف در تئوری های مالیاتی است که منجر به توزیع عادلانه درآمد می شود. در نظام مالیاتی کشور، مالیات حقوق جزئی از قسمت های مالیات بردرآمد است. همچنین در ردیف مالیات‌های مستقیم قرار داشته و با نسبت خاصی از درآمد شخصی تعیین می شود.
- مالیات بر درآمد املاک و مستغلات
این گروه از مالیات به سه دسته تقسیم بندی می شود: گروه اول مالیات بر اجاره ملک و مستغلات، گروه دوم مالیات بر نقل و انتقال ملک و گروه سوم مالیات بر مستغلات خالی از سکنه هستند.
- مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی
جمع درآمد شرکت ها و درآمد بدست آمده از فعالیت های انتفاعی دیگر افراد حقوقی که از منابع مختلف در ایران یا خارج از ایران بدست می آید، بعد ازز وضع زیان های حاصل از منابع غیر معاف و کسر معافیت های مقرر به استثنای مواردی که طبق مقررات قانون مذکور دارای نرخ جداگانه ای است، مشمول مالیات به نرخ بیست و پنج درصد ( 25%) خواهد بود.
- مالیات بر درآمد کشاورزی
در مورد مباحث مالیات بر درآمد کشاورزی این فعالیت ها از مالیات معاف است و ماده 81 در این ارتباط می‌گوید«در آمد حاصل از کلیه فعالیت های کشاورزی، دامپروری، دامداری، پرورش ماهی و زنبور عسل و پرورش طیور، صیادی و ماهیگیری، نوغان داری، احیای مراتع و جنگل ها ، باغات اشجار از هر قبیل و نخیلات از پرداخت مالیات معاف است.»
- مالیات بر درآمد اتفاقی
در ماده 119 تا 123 قانون مالیات های مستقیم پیرامون درآمد محاسباتی و اتفاقی است و در آن اشاره می‌کند درآمد نقدی یا غیرنقدی که شخص حقیقی یا حقوقی بطور بلاعوض و یا از طریق معاملات و یا به عنوان جایزه و یا هر عنوان دیگر از این قبیل به دست می آورد شامل مالیات اتفاقی بنرخ مقرر در ماده 131 این قانون خواهد بود.
2- مالیات غیر مستقیم
برخلاف مالیات مستقیم پرداخت کننده یک شخص خاص نیست و خود مالیات غیر مستقیم چند گروه است که عبارتند از:
- مالیات بر مصرف و فروش کالا و خدمات
مالیات بر مصرف را مصرف کنندگان کالاهای خاص که بیشتر آن را مصرف می‌کنند در زمان خرید کالا به همراه قیمت کالا مالیات را پرداخت می‌کنند گرچه پرداخت کننده نهایی این مالیات مصرف کننده نهایی است در صورتی که به لحاظ قانونی تولیدکنندگان و فروشندگان این محصولات باید مالیات پرداخت کنند.
- مالیات بر ارزش افزوده
این نوع مالیات در چند مرحله تولید، واردات و توزیع کالا و خدمات دریافت می شود در واقع در هر مرحله از فعال اقتصادی آن مرحله مالیات گرفته می شود و در نهایت مصرف کنندگان هزینه نهایی را پرداخت می کنند.
- مالیات بر واردات
این نوع مالیات را تعرفه گمرکی هم می گویند که بر واردات و صادرات اعمال شده و تابع سیاست های کلان بازرگانی و شرایط اقتصادی کشور است. علت وضع آن هم برای حمایت از تولیدات داخل کشور است.
- مالیات بر حقوق و عوارض گمرکی
- مالیات بر سود بازرگانی
- عوارض بر واردات اتومبیل
